Komt het nog goed met de populariteit van Joe Biden?
16 September, 2021
Sinds het aantreden van President Biden was het Amerikaanse volk overwegend positief gestemd over het optreden van de President. De zogenaamde ‘job approval rate’ lag steevast ruim boven de 50%. De zogenaamde ‘job disapproval rate’ schommelde net boven de 35%. Het verschil tussen deze twee, de ‘net approval rate’ was aan het begin zelfs bijna 20 procentpunt. De eerste 6 maanden van zijn presidentschap veranderde dit beeld weinig, er werd dan ook wel gesproken over ‘steady Joe’.
De afgelopen weken is de populariteit van Joe Biden echter in een rap tempo afgenomen. Om een goed beeld van de populariteit van de President te verkrijgen kun je natuurlijk niet naar 1 poll kijken. Persoonlijk vind ik de job approval trackers van zowel fivethirtyeight als van realclearpolitics een uitstekende bron om te raadplegen. Beide hanteren een methode waarbij een gemiddelde wordt genomen van de belangrijkste polls in de Verenigde Staten (denk hierbij aan Reuters, Ipsos, Economist, Politico etc.).
Figuur 1: Populariteit van President Biden
Bron: Eigen bewerkingen, mede op basis van data verkregen via de website van fivethirtyeight
Momenteel (mid september 2021) is de ‘net approval rating’ van de President in beide trackers negatief. Het verschil ligt momenteel tussen de 3 en 5 procentpunt. Toegegeven voormalig President Trump had bijna gedurende zijn hele Presidentschap een negatieve ‘net approval rating’, maar dit was een uitzondering op de regel. Hoewel het normaal is dat de populariteit gedurende een presidentschap afneemt is een dergelijke scherpe daling opmerkelijk. Wat zijn de drijvende krachten en kan de President het tij nog keren?
COVID-19 niet onder controle
Op 4 juli – de dag dat Amerikanen traditiegetrouw hun onafhankelijk vieren – verkondigde President Biden dat de strijd tegen COVID-19 nagenoeg gewonnen was. Amerikanen reizen weer, kunnen weer naar sportwedstrijden, Amerika komt weer bij elkaar. Op dat moment was bijna 70% van de Amerikaanse bevolking die in aanmerking kwam voor een vaccin met tenminste één prik gevaccineerd. Sinds 4 juli is de COVID-19 situatie in de VS fors verslechterd. Op 4 juli lag het aantal nieuw COVID gevallen rond de 3.000 en het aantal sterfgevallen rond de 40. Nu is het half september en is het aantal nieuwe COVID- gevallen gestegen naar ongeveer 150.000 per dag en het aantal sterfgevallen bedraagt momenteel zo’n 2.500 per dag.
Een groot deel van de populariteit van President Biden was gestoeld op de manier waarop de Biden administratie omging met de Coronacrisis. Het flink gestegen aantal Coronagevallen heeft de steun voor het beleid van de President geen goed gedaan. Bovendien kan de stijging van het aantal Coronagevallen mogelijk (deels) worden toegerekend aan het beleid van de Biden administratie. Relatief snel na het beschikbaar komen van de vaccins verkondigde de US Centers for Disease Control and Prevention (CDC, de evenknie van het RIVM) dat volledig gevaccineerde individuen geen masker meer hoefden te dragen. Het probleem met deze guidance is echter dat niemand naar de vaccinatiestatus van een individu durft te vragen. Met andere woorden ongevaccineerden kregen dezelfde vrijheden als gevaccineerden. De uitwerking in de praktijk werd al snel duidelijk, al snel droeg bijna niemand meer een masker in het openbaar. Eind juli kwam er een nieuwe guidance vanuit de CDC. Ook gevaccineerde Amerikanen worden nu opgeroepen een masker te dragen. De belangrijkste reden is de Deltavariant en de toch nog relatief grote groep ongevaccineerde Amerikanen. Toch wordt een masker doorgaans niet meer vereist waardoor nog steeds een groot percentage Amerikanen zonder masker winkelt.
Het ietwat zwabberende beleid sinds mei en de stijging van het aantal Coronagevallen heeft duidelijk een impact gehad op de steun voor het beleid t.a.v. Corona en in het verlengde hiervan de steun voor de President zelf. President Biden scoorde bij zijn aantreden hoge cijfers met zijn Coronabeleid. Zijn ‘net approval rating’ ten aanzien van de Coronacrisis bedroeg rond de 35 procentpunt. Half september is de ‘net approval rating’ gedaald tot onder de 10 procentpunt. Er zijn dus nog steeds wel meer Amerikanen die positief zijn over de Corona-aanpak dan Amerikanen die hier negatief tegenover staan. Het verschil is echter aanzienlijk afgenomen.Figuur 2: Populariteit van President Biden
Bron: Eigen bewerkingen, mede op basis van data verkregen via de website van fivethirtyeight
Chaotische aftocht uit Afghanistan
Begin september markeerde het einde van een 20-jaar durende oorlog in Afghanistan. Aanvankelijk was er veel steun voor het besluit om de Amerikaanse troepen terug te trekken uit Afghanistan. Nog steeds steunt het merendeel van de Amerikanen dit besluit. De manier waarop de terugtrekking verliep wordt echter door een groot deel van de Amerikanen afgekeurd. Slechts 1 op de 6 Amerikanen vinden dat President Biden de evacuatie in Afghanistan goed heeft aangepakt. Het dieptepunt van de terugtrekking uit Afghanistan was de aanslag bij het vliegveld van Kabul op 26 augustus, waarbij ook 13 Amerikaanse militairen omkwamen.
De chaotische aftocht in Afghanistan is duidelijk terug te zien in de ‘job approval’ van de President. Half augustus bedroef de ‘net approval rate’ nog rond de +5 procentpunt. Half september bedroeg de ‘net approval rate’ ongeveer -3 procentpunt.Figuur 3: Populariteit van President Biden
Bron: Eigen bewerkingen, mede op basis van data verkregen via de website van fivethirtyeight
Financiële stress bij huishoudens
Oorspronkelijk waren Amerikaanse huishoudens zeer te spreken over het economische beleid van de nieuwe President. Met een stimuleringspakket van rond de 2 biljoen dollar (klik hier voor een uitgebreide analyse van de verschillende rondes van stimuleringschecks) werd het inkomen van veel Amerikanen direct ondersteund. Dit gold zowel voor Amerikanen die hun baan waren kwijtgeraakt (middels een verhoging van de uitkeringen) als voor alle Amerikanen (middels het direct uitdelen van checks).
De ondersteunende maatregelen zijn echter tijdelijk. De extra inkomensondersteuning bij werkloosheid vanuit de federale overheid verliep begin september. In veel Republikeinse staten was deze extra inkomensondersteuning overigens al eerder stopgezet. De precieze effecten van het verlopen van de extra ondersteuning bij werkloosheid zal de komende maanden duidelijk worden. Wel staat vast dat miljoenen Amerikaanse huishoudens – veelal aan de onderkant van de samenleving - er (tijdelijk?) financieel op achteruit zal gaan. Een andere grote reden tot zorg voor veel huurders in Amerika is het aflopen van de extra bescherming bij het niet of niet tijdig betalen van huur. Tijdelijk konden verhuurders in deze periode huurders niet op straat zetten. Deze bescherming vanuit de federale overheid is sinds eind augustus beëindigd. Wel kan het zijn dat in individuele staten de huurders nog een vorm van bescherming genieten.
Tot slot heeft ook de fors opgelopen inflatie voor veel Amerikanen een directe negatieve impact op de koopkracht. De loongroei heeft de groei van de inflatie namelijk tot nu toe nog niet kunnen bijhouden. Bovendien wordt de inflatie deels gedreven door goederen die elke Amerikaan consumeert zoals benzine en voedsel. De opgelopen inflatie is dus duidelijk terug te zien in het straatbeeld en direct voelbaar. Of de Biden-administratie al dan niet heeft bijgedragen aan de inflatie door het ruime budgettaire beleid of dat het vooral wordt gedreven door aanbod-problemen als gevolg van de pandemie doet er niet heel veel toe.
Wat zijn de vooruitzichten?
De belangrijkste drijvende kracht voor de populariteit van Biden zal het verloop van de Coronapandemie zijn. Immers, ook het economisch herstel ligt in het verlengde van het onder controle krijgen van COVID-19. Vorige week kondigde President Biden dan ook een nieuw plan aan om Corona onder controle te krijgen. De strategie is nu veel dwingender en vooral gericht op het verhogen van het aantal gevaccineerden. Zo moeten alle federale medewerkers zich verplicht laten vaccineren. Aanvullend moeten alle medewerkers van grote bedrijven (meer dan 100 medewerkers) zicht laten vaccineren of zich doorlopend laten testen op COVID. Als de komende maanden het aantal Coronagevallen afneemt valt te verwachten dat een deel van de Amerikanen positiever gestemd zal zijn dan dat zij nu zijn. Op de korte termijn zal Afghanistan nog een negatieve impact hebben op de populariteit. Tegelijkertijd vergeten Amerikanen doorgaans strubbelingen in het buitenland relatief snel. Aangezien het hoofdstuk Afghanistan met het vertrek van de troepen is afgesloten, valt het te verwachten dat op middellange termijn de negatieve impact op de populariteit zal afnemen.
Met de ‘mid term elections’ volgend jaar in zicht is het herstel van de populariteit van groot belang. Historisch gezien is het voor de partij van de zittende partij altijd al moeilijk om de meerderheid in de Senaat en het Huis te behouden bij de ‘mid term elections’. Een populaire zittende President is daarvoor eigenlijk een minimale voorwaarde. Mochten de Democraten de meerderheid verliezen in de Senaat of het Huis, dan zal het tweede deel van Bidens Presidentschap er één zijn van op de winkel passen.