Het gevecht om een verhoging van het minimumloon in de VS

Jonathan van der Heijden: 3 Maart, 2021

In het kort

• Het door de federale overheid vastgestelde minimumloon van 7,25 dollar is een ondergrens. Individuele staten kunnen zelf een hoger minimumloon hanteren. Er bestaat veel variatie in het minimumloon per staat. Sommige staten bewegen nu al naar een minimumloon van 15 dollar per uur, terwijl er ook nog veel staten zijn die het minimumloon van 7,25 dollar hanteren.
• Recente economische studies laten zien dat een verhoging van het minimumloon niet per se slecht hoeft te zijn voor de werkgelegenheid. Bij een al te grote verhoging valt wel te verwachten dat er een negatief effect zal optreden van een hoger minimumloon op de werkgelegenheid. Hierbij speelt natuurlijk mee hoe snel bedrijven werknemers daadwerkelijk zullen ontslaan (de elasticiteit van de vraag naar arbeid). Dit kan worden ingeschat door te kijken naar de werkloosheidsontwikkeling in de verschillende staten als gevolg van Covid-19.
• Voor sommige staten (grote stijging minimumloon en grote elasticiteit naar arbeid) valt een negatief effect te verwachten van een verhoging van het minimumloon naar 15 dollar voor zowel de werkgelegenheid als de economie. Voor andere staten is het effect op de werkgelegenheid mogelijk beperkt negatief en neutraal voor de economie als geheel. Tot slot zijn er ook staten waar mogelijk een positief effect valt te verwachten voor de economie als geheel zonder significante negatieve effecten voor de werkgelegenheid (kleine verhoging minimumloon en lage elasticiteit naar arbeid). De verdeling per staat en per werknemer kan dus zorgen voor een groep winnaars (hoger loon) en verliezers (meer werklozen). Door beter rekening te houden met de individuele kenmerken van verschillende staten zoud het negatieve effect op de werkgelegenheid kunnen worden beperkt.
• Hoewel de voorgestelde verhoging van het minimumloon op dit moment onvoldoende steun heeft, zijn er wel degelijk Republikeinen die een kleinere verhoging van het minimumloon kunnen steunen. Hierbij wordt gedacht aan een minimumloon van rond de 10-11 dollar per uur, vergelijkbaar met het huidige Nederlandse wettelijke minimumloon. Als Democraten en Republikeinen tot elkaar kunnen komen is dat niet alleen beter voor de werkgelegenheid en de economie, maar draagt dit ook bij aan de wens van President Biden om het land weer bij elkaar te brengen.

Het gevecht om een verhoging van het minimumloon in de VS

In Nederland bedraagt het minimumloon momenteel rond de 10 euro per uur. In de Verenigde Staten bedraagt het minimumloon slechts 7,25 dollar per uur. De Democraten willen graag een forse verhoging van het minimumloon. Het voorliggende Coronasteunpakket bevat naast stimulering van de economie dan ook een voorstel om het minimumloon te verhogen. In stapjes zou het huidige minimumloon van 7,25 dollar worden verhoogd naar 15 dollar in 2025. Ook veel Nederlandse politieke partijen opperen in hun verkiezingsprogramma dat het Nederlandse minimumloon moet worden verhoogd.

Hoewel het Huis het gehele steunpakket – inclusief de verhoging van het minimumloon – heeft goedgekeurd (ondanks voltallige oppositie van de Republikeinen) zal de verhoging van het minimumloon stranden in de Senaat. Tot ongenoegen van de Democratische progressieven heeft Elizabeth MacDonough – de speciale adviseur van de Senaat die oordeelt over de interpretatie van regels en procedures in de Senaat - geoordeeld dat het verhogen van het minimumloon niet voldoet aan speciale eisen die gelden bij een zogenaamde ‘Reconciliation Bill’. Deze ronde zal het de Democraten dus nog niet lukken, maar het blijft hoog op het wensenlijstje staan van vooral de progressieve Democraten. Reden genoeg dus wat nader te kijken naar wat een verhoging van het minimumloon in de praktijk zou betekenen in de Verenigde Staten?

Er is niet één minimumloon in de Verenigde Staten

Niet alleen de federale overheid heeft de bevoegdheid om een wettelijk minimumloon vast te stellen. Het door de federale overheid vastgestelde minimumloon is een ondergrens. Individuele staten kunnen zelf een hoger minimumloon hanteren. Onderstaand figuur 1 laat het wettelijke minimumloon per staat zien in 2021. Het valt direct op dat er veel variatie bestaat in het minimumloon per staat. Zo zijn er in ieder geval 16 staten die het wettelijk minimumloon van 7,25 dollar per uur hanteren. Toch zijn er nu ook al staten die een wettelijk minimumloon hanteren, welke hoger ligt dan in Nederland. Uiteindelijk hanteert geen enkele staat momenteel een wettelijk minimumloon van 15 dollar of meer. Alle staten zullen dan ook worden geraakt als het minimumloon wordt verhoogd naar 15 dollar.

Figuur 1: Minimumloon in de VS per staat

Bron: GeoFred

De toekomstige ontwikkeling van het minimumloon verschilt ook sterk per staat. Sommige staten hebben simpelweg de regel dat het minimumloon in de staat gelijk is aan het door de federale overheid gestelde wettelijk minimumloon. Andere staten indexeren hun minimumloon aan bijvoorbeeld de inflatie. Ook zijn er staten die grotere stappen zetten. Een interessant voorbeeld is de overwegend Republikeinse staat Florida. Waar het nu nog een relatief laag minimumloon van 8,25 dollar per uur heeft, zal deze stapsgewijs worden verhoogd naar 15 dollar in 2026. Verder gaat het minimumloon ook in California, Connecticut, Illinois, Maryland, Massachusetts, New Jersey, New York en Washington DC in stapjes omhoog naar 15 dollar per uur. Bovendien hebben veel grote bedrijven in Amerika – waaronder Amazon, Costco en Target – het minimumloon al verhoogd naar 15 dollar per uur.

De economische impact van een verhoging van het minimumloon zal dan ook verschillen per staat

Een verhoging van het minimumloon is natuurlijk goed nieuws voor werknemers die een baan hebben met een inkomen rond het minimumloon. Voor hen zou de verhoging van het wettelijk minimumloon leiden tot een verdubbeling van hun inkomen. Aan de ene kant kan een dergelijke inkomensverhoging leiden tot meer consumptie en daarmee een positieve bijdrage leveren aan de economie.

Aan de andere kant zijn er natuurlijk ook zorgen dat een verhoging van het minimumloon kan leiden tot een hogere werkloosheid en hogere prijzen. Arbeid wordt immers duurder, waardoor de vraag naar werknemers kan afnemen. Dit kan zorgen voor een lagere werkgelegenheid. Ook kan een hoger minimumloon leiden tot hogere prijzen omdat bedrijven hun hogere arbeidskosten (deels) proberen door te berekenen aan de consument.

De discussie over een hoger minimumloon speelt bovendien in economisch moeilijke tijden. Zo heeft de Coronacrisis een grote impact gehad op de werkgelegenheid van voornamelijk lager betaalde banen. Het zijn namelijk vooral jongeren die voor laagbetaalde lonen werken in de toeristenindustrie en restaurants. Het zijn dan ook moeilijke tijden voor kleinere bedrijven die maar met moeite het hoofd boven water kunnen houden. De timing van een verhoging van het minimumloon is dan ook niet ideaal. Figuur 2 laat de verandering van de werkloosheid zien in het vierde kwartaal van 2020 t.o.v. het vierde kwartaal van 2019.

Figuur 2: Ontwikkeling Amerikaanse werkloosheid a.g.v. Covid-19

Bron: GeoFred

De impact op de verschillende staten zal uiteindelijk voornamelijk afhangen van de combinatie van het verschil tussen het huidige minimumloon en het nieuwe minimumloon en de elasticiteit van de vraag naar arbeid. Diverse economische studies wijzen namelijk uit dat een kleine verandering van het minimumloon geen significante negatieve effecten heeft op de werkgelegenheid. Een relatief grote stijging van het minimumloon kan wel negatieve effecten hebben op de werkgelegenheid. De verandering van de werkloosheid in de verschillende staten neem ik als proxy voor de elasticiteit naar arbeid. Het geeft namelijk een indicatie hoe snel bedrijven geneigd zijn hun werknemers te ontslaan in moeilijke tijden. Er kunnen dan 4 verschillende groepen worden geïdentificeerd:

Staten met een laag minimumloon en een hoge elasticiteit van de vraag naar arbeid (meest duidelijke voorbeelden zijn Nevada en Michigan): Het verschil tussen het huidige minimumloon en het nieuwe minimumloon is zeer significant. De mogelijke impact wordt nog eens versterkt omdat de Coronavirus liet zien dat bedrijven relatief snel geneigd zijn om werknemers te ontslaan als er een economische schok plaatsvindt. Er valt dan ook een negatieve impact te verwachten op de werkgelegenheid. De positieve effecten van een hoger minimumloon voor werknemers die wel een baan hebben is naar verwachting kleiner dan de negatieve effecten van een lagere werkgelegenheid. Het valt te verwachten dat in deze staten een verhoging van het minimumloon naar 15 dollar per saldo dan ook een negatief effect zal hebben voor de werkgelegenheid en de economie als geheel.

Staten met een laag minimumloon en een lage elasticiteit van de vraag naar arbeid (meest duidelijke voorbeelden zijn Kentucky, Wyoming, Idaho en Utah): Het verschil tussen het huidige minimumloon en het nieuwe minimumloon is zeer significant. Tegelijkertijd liet de Coronavirus zien dat bedrijven niet snel geneigd zijn om werknemers te ontslaan als er een economische schok plaatsvindt. Per saldo zal het effect op de werkgelegenheid naar verwachting beperkt negatief zijn. Hier staan positieve effecten van een hoger minimumloon voor werknemers die wel een baan hebben tegenover. Het valt te verwachten dat in deze staten een verhoging van het minimumloon naar 15 dollar per saldo een beperkt negatief effect zal hebben voor de werkgelegenheid en neutraal kan uitpakken voor de economie als geheel.

Staten met een (relatief) hoog minimumloon en een hoge elasticiteit van de vraag naar arbeid (meest duidelijke voorbeelden zijn Californië en New York): Het verschil tussen het huidige minimumloon en het nieuwe minimumloon is beperkt. De mogelijke impact wordt wel versterkt omdat de Coronavirus liet zien dat bedrijven relatief snel geneigd zijn om werknemers te ontslaan als er een economische schok plaatsvindt. Er valt dan ook een negatieve impact te verwachten op de werkgelegenheid. De positieve effecten van een hoger minimumloon voor werknemers die wel een baan hebben zijn beperkt omdat het minimumloon al relatief hoog ligt. Het valt te verwachten dat in deze staten een verhoging van het minimumloon naar 15 dollar per saldo een beperkt negatief effect zal hebben voor de werkgelegenheid en een neutraal effect voor de economie als geheel.

Staten met een (relatief) hoog minimumloon en een lage elasticiteit van de vraag naar arbeid (meest duidelijke voorbeelden zijn Maine en Arizona): Het verschil tussen het huidige minimumloon en het nieuwe minimumloon is beperkt. Bovendien liet de Coronavirus zien dat bedrijven niet snel geneigd zijn om werknemers te ontslaan als er een economische schok plaatsvindt. Er zijn dan ook geen significante negatieve effecten te verwachten voor de werkgelegenheid. Tegelijkertijd zijn de positieve effecten van een hoger minimumloon voor werknemers die wel een baan hebben relatief beperkt. Het valt te verwachten dat in deze staten een verhoging van het minimumloon naar 15 dollar per saldo dan ook een beperkt positief effect kan hebben voor de economie als geheel.

De weg voorwaarts: Een verhoging zal er komen, maar naar verwachting niet naar 15 dollar

De Democraten overwegen om nu een belastingstraf in te voeren voor bedrijven die werknemers minder dan 15 dollar per uur betalen. Een dergelijke stap kan het akkoord voor het Coronasteunpakket echter vertragen, waardoor het (nu) niet ingebracht zal worden. Naar verwachting zullen de democraten een nieuwe poging ondernemen om het minimumloon te verhogen. Dit is goed nieuws, want voor de Verenigde Staten als geheel kan een verhoging van het minimumloon positief uitpakken voor de economie. De verdeling per staat en per werknemer kan echter zorgen voor een groep winnaars (hoger loon) en verliezers (meer werklozen). Door beter rekening te houden met de individuele kenmerken van verschillende staten zouden het negatieve effect op de werkgelegenheid kunnen worden beperkt. Er zijn namelijk staten waarbij een verhoging van het minimumloon mogelijk vooral leidt tot minder werkgelegenheid voor de groep die je vooral zou willen helpen. Een wat geringere verhoging van het minimumloon zou dan beter kunnen passen.

Hoewel de voorgestelde verhoging van het minimumloon in deze vorm onvoldoende steun heeft, zijn er wel degelijk Republikeinen die een kleinere verhoging van het minimumloon kunnen steunen. Hierbij wordt gedacht aan een minimumloon van rond de 10-11 dollar per uur, vergelijkbaar met het huidige Nederlandse wettelijke minimumloon. Als Democraten en Republikeinen hierover tot elkaar kunnen komen is dat niet alleen beter voor de werkgelegenheid en de economie, maar draagt dit ook bij aan de wens van President Biden om het land weer bij elkaar te brengen. Tot nu toe is dat politiek gezien namelijk nog totaal niet gelukt.