Amerikaanse economie na tweede kwartaal groter dan voor de Coronacrisis: Toch viel de groei wat tegen

Jonathan van der Heijden: 2 Augustus, 2021

In het kort

• In het tweede kwartaal van 2021 is de Amerikaanse economie met 6.5% (op jaarbasis) gegroeid. De Amerikaanse economie is hierdoor nu voor het eerst groter dan voor de Coronacrisis. Toch viel de groei wat tegen, op jaarbasis werd een groei van ruim 8% (op jaarbasis) verwacht door analisten.
• De economische groei is volledig te danken aan de consumptie van huishoudens. Alle andere componenten droegen (beperkt) negatief bij aan de economische groei. Door de geleidelijke opening van de economie was het nu vooral de consumptie van diensten (denk aan restaurantbezoek, hotels, kappers etc.) door huishoudens die voor deze groei zorgde.
• De economische ontwikkelingen voor de tweede helft van het jaar zijn onzeker. In de tweede helft zal er geen verdere ondersteuning plaatsvinden door de Amerikaanse overheid. De vraag is in hoeverre de consumptie de economie ook in de tweede helft kan ondersteunen zonder de steunmaatregelen. De fors opgelopen inflatie van ruim 5% jaar-op-jaar zal mogelijk de consumptie verder onder druk zetten.
• Veel zal afhangen van de ontwikkeling op de arbeidsmarkt. Een toename van de werkgelegenheid zorgt voor een toename van het totale beschikbaar inkomen. Aanvullend hebben veel huishoudens nog een groot deel van de eerdere steunpakketten gespaard en kunnen zij mogelijk een deel daarvan de komende periode aanwenden voor consumptie.
• De grootste onzekere factor is de verdere ontwikkeling van COVID-19. De nieuwe deltavariant zorgt voor veel nieuwe besmettingen, nu ook vooral onder kinderen omdat zijn nog niet kunnen worden gevaccineerd. Als dit aanhoudt zullen scholen en dagopvang mogelijk weer (tijdelijk) dichtgaan wat het herstel van de arbeidsmarkt kan beperken. Bovendien kunnen consumenten weer worden geremd in hun consumptie van diensten uit angst voor de deltavariant.
• Ik verwacht per saldo een positieve bijdrage van consumptie aan de economie, maar dat deze wat lager zal liggen dan de afgelopen twee kwartalen. Met een lichte groei van private investeringen en geen significante bijdragen vanuit overheidsconsumptie en netto export verwacht ik dat de groei in de tweede helft van 2021 iets lager zal uitkomen dan in de eerste helft van 2021.

Gematigde economische ontwikkelingen in het tweede kwartaal en een onzeker vooruitzicht

Na het tweede kwartaal is de Amerikaanse economie voor het eerst groter dan voor de Coronacrisis. In het tweede kwartaal van 2021 is de Amerikaanse economie met 6.5% (op jaarbasis) fors gegroeid. Door de sterke economische groei ligt het niveau van de Amerikaanse economie boven het niveau van voor COVID-19 (figuur 2). Toch viel de groei wat tegen, op jaarbasis werd een groei van ruim 8% (op jaarbasis) verwacht door analisten. De economische groei is volledig te danken aan de consumptie van huishoudens. Alle andere componenten droegen (beperkt) negatief bij aan de economische groei (figuur 1).

Consumptie nog steeds de drijvende kracht achter het economisch herstel: Huishoudens gaven vooral meer geld uit aan diensten. Net als in het eerste kwartaal van 2021 is het de consumptie van huishoudens die de economische groei veroorzaakt. Wel is er duidelijk een verschuiving te zien van consumptie van goederen naar consumptie van diensten. Met de heropening van veel hotels, restaurants, kapperzaken en overige dienstverleners viel dit ook wel te verwachten. Waar de consumptie van goederen al een tijdlang fors boven het niveau van voor de crisis ligt, ligt de consumptie van diensten dat pas sinds dit kwartaal (zie figuur 3).

Het is nog maar de vraag of de consumptie de economie in de tweede helft in dezelfde mate kan ondersteunen. Tot nu toe konden veel huishoudens profiteren van forse stimuleringspakketten die het inkomen ondersteunde. De impact van deze steunpakketten op het beschikbaar inkomen is duidelijk te zien (zie figuur 4). Doorgaans is het beschikbaar inkomen de belangrijkste drijver van de consumptie van huishoudens. Voor de tweede helft van 2021 zal er geen verdere inkomensondersteuning plaatsvinden. Bovendien ligt de inflatie momenteel op 5% jaar-op-jaar. Dit zet te koopkracht van huishoudens verder onder druk. Aan de andere kant is de arbeidsmarkt zich verder aan het herstellen. Een toename van de werkgelegenheid zorgt voor een toename van het totale beschikbaar inkomen. Ook hebben veel huishoudens nog een groot deel van de eerdere steunpakketten gespaard en kunnen zij mogelijk een deel daarvan de komende periode aanwenden voor consumptie. Ik verwacht per saldo een positieve bijdrage van consumptie aan de economie, maar dat deze wat lager zal liggen dan de afgelopen twee kwartalen.

Investeringen dragen voor het tweede kwartaal op rij niet bij aan de economische groei: Kunnen investeringen het stokje van consumptie overnemen? In het tweede kwartaal van 2021 namen de investeringen iets af. Het valt niet te verwachten dat investeringen de economie net zo zal kunnen ondersteunen als de consumptie door huishoudens. Het aandeel van investeringen als onderdeel van het Amerikaanse BBP is daar simpelweg niet groot genoeg voor. Maar uiteraard kan de bijdrage wel weer positief worden. Positief is dat de capaciteitsgraad (een indicator voor het meten in hoeverre de productiecapaciteit wordt benut) verder toe is genomen. De capaciteitsgraad ligt nu rond het niveau van voor de Coronacrisis (zie figuur 5). Een toenemende capaciteitsgraad zorgt voor een toenemende druk voor bedrijven om de investeringen te verhogen. Hierbij worden ze voorlopig in ieder geval niet geremd door de rente, welke door het ruime monetaire beleid nog steeds zeer laag ligt (zie figuur 6).

De overige twee componenten van het BBP (netto export en overheidsconsumptie) zullen naar verwachting geen noemenswaardige impact hebben op de economische groei De netto export draagt doorgaans negatief bij aan de economische groei. Dit komt met name doordat Amerikanen veel goederen importeren. Nu de consumptie zich meer heeft verschoven naar diensten, is de negatieve bijdrage van de netto export ook flink afgenomen. Het valt te verwachten dat in de tweede helft van 2021 de netto export beperkt negatief zal zijn. Ook de overheidsconsumptie droeg licht negatief bij aan de economische groei. Het valt niet te verwachten dat de aangekondigde maatregelen om de infrastructuur te verbeteren al in de tweede helft van 2021 kan leiden tot een toename van de overheidsconsumptie. Op korte termijn valt het dan ook niet te verwachten dat de overheidsconsumptie een significante impact zal hebben op de economische groei.